Pewność siebie u przedsiębiorców bywa różnie postrzegana. Często mówi się, że osoby otwarte, które bardzo szybko nawiązują kontakty z innymi, są pewne siebie. Moim zdaniem taka umiejętność nie jest do końca związana z pewnością siebie. Widzę to na swoim przykładzie. Mimo że dużo działam i często robię to szybciej, niż zdążę przemyśleć swoje działania (co nie zawsze jest dobrą cechą), jestem bardzo wstydliwa. Mam w sobie również otwartość, ale to nie oznacza, że jestem osobą w 100% pewną siebie. Bardzo często to dopiero klienci i osoby, z którymi współpracuję, uświadamiają mi, jak wartościową i dużą wiedzę posiadam.
Na temat pewności siebie w ujęciu biznesowym rozmawiałam z Kasią Malinowską w ramach „Inspirujących Rozmów Lidera”. Na podstawie tej rozmowy powstał artykuł, który czytasz. Jeżeli chcesz wiedzieć, jak to jest z pewnością siebie i prowadzeniem biznesu – koniecznie przeczytaj artykuł do końca i dowiedz się, co na ten temat myśli Kasia.
Czy pewność siebie, to inaczej odwaga?
Często te dwa słowa są stosowane wymiennie. Dostrzegam w nich jednak pewną różnicę.
Dla mnie odwaga to postawa ujawniająca się w obliczu niebezpieczeństwa albo trudnej dla nas sytuacji, która charakteryzuje się umiejętnością pokonania strachu i lęku. Mówimy o tzw. aktach odwagi. Obserwujemy kogoś i mówimy: „Ale to było odważne”. Odwaga jest działaniem, które podejmujemy pomimo uczucia strachu i lęku.
Natomiast pewność siebie to stan wynikający z samoświadomości kim jestem, wynikający ze świadomości swoich mocnych i słabych stron, akceptacji siebie, ale też z zaufania, które mamy do siebie samego. Pewna siebie, czyli wiem, co potrafię, kim jestem, na czym się znam oraz wiem, w jakiej dziedzinie jestem ekspertem. Wiem także, co nie jest moją mocną stroną. Taka świadomość siebie pozwala bazować na zasobach i talentach, a nie skupiać się na tym, czego mi brakuje.
W psychologii mówi się o tym, że pewność siebie jest jednym z czterech filarów odporności psychicznej. Jest to bardzo ważna cecha zwłaszcza w obecnych czasach, gdy mamy wokół siebie dużo niepewności, chaosu czy znaków zapytania. Bardzo ważne jest trenowanie swojej odporności psychicznej.
Doug Strycharczyk i Peter Clough to naukowcy, którzy stworzyli model 4C (model odporności psychicznej), którego jednym z elementów jest właśnie pewność siebie. Oni dzielą ją na dwie kategorie. Jedna z nich to wiara we własne umiejętności, natomiast druga to umiejętności interpersonalne, które posiadamy. Obie są niezwykle ważne w branży edukacyjnej, gdy pracujemy z drugim człowiekiem.
Czy mówienie, że coś nie leży w moich kompetencjach to przejaw pewności siebie?
Jest powszechne przekonanie, że osoby pewne siebie wiedzą wszystko i znają odpowiedź na każde pytanie. Nic bardziej mylnego. Gdy o tym słyszę, często cytuję wywiad, który ukazał się w tamtym roku w magazynie Coaching. Profesor Brené Brown mówiła w nim o współczesnych liderach i wyraźnie podkreśliła, że trzeba być naprawdę pewnym siebie, żeby umieć przyznać się do błędu oraz niewiedzy.
Osoby, które mają dobrze zbudowane zaufanie do siebie, jeśli muszą powiedzieć: „Ja tego nie wiem/nie znam się na tym”, nie upatrują w tym porażki czy wstydu. Ja również nie jestem od wszystkiego. Natomiast w sytuacji, kiedy wiem, w czym jestem dobra i w czym jestem ekspertem, w żaden sposób nie ujmuje mi fakt, że nie znam się na innych tematach. Z całkowitym spokojem mogę taki temat oddać komuś innemu.
Są natomiast osoby, które nie są pewne siebie. Bardzo często się boją, że zostaną ocenione jako niekompetentne lub mało wartościowe. Przyznanie się do tego, że czegoś nie wiedzą, powoduje u nich ogromny stres.
Osoby pewne siebie mają bardzo klarowną wizję tego, wokół czego chcą budować swoje działania i w jakich tematach chcą być ekspertami. Bardzo często mówię, że życie to umiejętność nie tylko wybierania, ale także odrzucania pewnych rzeczy. Jeśli otrzymujemy różne oferty, to nie chodzi o to, aby wszystkie przyjmować, tylko aby zastanowić się, czy są one spójne z tym, co chcemy robić. Pewność siebie i zaufanie do własnej drogi biznesowej, którą wybieramy, pozwala świadomie i spokojnie dokonywać takiej selekcji.
Czy osoby pewne siebie są uważane za lepszych liderów i przedsiębiorców?
Powiedziałabym raczej, że osoby pewne siebie są skuteczniejszymi liderami, bo o tę skuteczność chodzi. Czas pandemii pokazał nam, że w głównej mierze „wygrywają” osoby, które są elastyczne, potrafią szybko adaptować się do nowych sytuacji, są w stanie przezwyciężyć swój lęk, strach, obawę oraz wstyd i dzięki temu, zamiast zniechęcać się porażkami czy trudnościami, potrafią działać w nowej rzeczywistości.
Na pewno osoby, które mają większą pewność siebie, a co za tym idzie więcej charyzmy, energii oraz odwagi do eksperymentowania, działania i próbowania – nie poddają się. Próbują odnaleźć się w nowej sytuacji i na nowo poukładać swoją rzeczywistość zawodową. Nawet jeżeli na początku jest ona daleka od perfekcjonizmu i napotykają trudności, to osoby pewne siebie wiedzą, że takie sytuacje są naturalne. Wiedzą, że droga do sukcesu nie jest cały czas równa – wygląda raczej jak sinusoida. Są wzloty i upadki. Pandemia i to, co się wydarzyło, nie jest sytuacją, w której sami zatrzymaliśmy nasze biznesy. To świat i sytuacja nas zatrzymały.
Są osoby, które nie poradzą sobie z tym zatrzymaniem i zmianą zawodową – będą miały dużą trudność w odnalezieniu się w nowej sytuacji. Dlatego dziś mówi się bardzo dużo o tym, że trenowanie umiejętności miękkich, takich jak wzmacnianie w sobie odwagi, pewności siebie czy asertywności, to kompetencje, które w kryzysowych sytuacjach przydają się znacznie bardziej niż pewne wyuczone schematy. Tak naprawdę mogę mieć wiedzę, ale jeśli nie potrafię jej szybko przełożyć na nowe warunki, to nikt jej ode mnie nie otrzyma.
Moim zdaniem obecna sytuacja pokaże wielu osobom, że warto dywersyfikować ryzyko i mieć wiele rozwiązań w głowie. Jeżeli skupiamy się tylko na jednym profilu działalności i mamy jedno źródło dochodów, to w sytuacji, gdy z jakiegoś powodu nam tego źródła zabraknie, mamy bardzo duży problem.
Myślę, że cechą, która bardzo się przydaje w trudnych momentach, jest otwartość na to, co się dzieje. Chodzi o świeżość umysłu i niezamykanie się w trudności, tylko otwartość i uważność na to, co mogę w danym momencie wykorzystać. Odnosi się to do pewności i znajomości siebie. Jeżeli wiem, co potrafię, może się okazać, że mam znacznie więcej niż umiejętności, z których do tej pory korzystałam. Elastyczność polega także na takim switch on i switch off. Umiejętność zmiany, dostosowania się do możliwości, które dzisiaj mamy jest bardzo ważna i potrzebna. Osoby pewne siebie patrzą, na co mają wpływ, z czego mogą skorzystać i co z danej sytuacji mogą zabrać dla siebie. Sposób, w jaki prowadzimy biznesy, w bardzo dużym stopniu odzwierciedla to, jakimi jesteśmy liderami, jak dużo mamy w sobie odwagi, pewności siebie i przedsiębiorczości albo jak ogromne mamy deficyty.
Ważne jest to, że pewności siebie można się nauczyć. Bardzo często podkreślam, że pewność siebie jest plastyczną cechą osobowości, na którą mamy wpływ i możemy ją zwiększać. Niezależnie od tego, na jakim etapie życia jesteśmy czy ile mamy lat – mamy wpływ na naszą pewność siebie. Wynika to z tego, że jest ona efektem, który występuje po konkretnym działaniu, a nie przed nim. Właśnie dlatego trzeba zacząć coś robić i to powtarzać, żeby mogła wzrastać pewność siebie. W kontekście biznesowym będzie ona wynikała z działań, jakie są podejmowane oraz z sytuacji, z jakimi się musimy skonfrontować.
Przede wszystkim trzeba mieć świadomość, że prowadząc własny biznes, będziemy doświadczać różnych sytuacji. Nie zawsze jest cukierkowo, kolorowo i różowo. W obecnej sytuacji wiele osób, które doświadczają lęku, posuwa się do nieetycznych praktyk w biznesie. Możemy się spodziewać, że nasze pomysły będą kopiowane czy ktoś będzie nas hejtował, oczerniał i będzie próbował zniszczyć naszą reputację. Mogą się zdarzyć klienci, którzy zawsze będą krytykować to, co im proponujecie. Odporność psychiczna przydaje się do tego, żeby umieć sobie radzić z takimi sytuacjami. Warto pamiętać o zachowaniu dystansu do tego, co się dzieje.
Czy pewność siebie może być pozytywnie odbierana?
Pewność siebie jest bardzo często błędnie interpretowana. Uważa się, że osoby bardzo przebojowe, które zwracają na siebie uwagę, są głośne, a czasami wręcz agresywnie domagają się uwagi, są pewne siebie. Nie do końca tak jest, ponieważ może się okazać, że pod pozorną maską kryje się brak pewności siebie. Trzeba pamiętać, że autentyczna i naturalna pewność siebie nie potrzebuje głośnej manifestacji.
Mam wrażenie, że pewność siebie jest zupełnie inaczej postrzegana wśród mężczyzn niż wśród kobiet. Pewny siebie mężczyzna, który w biznesie doskonale wie, czego chce, który twardo negocjuje swoje kontrakty, który jest kompetentny w swoich działaniach, jest postrzegany bardzo pozytywnie. Uważa się go za osobę, która ma jasno sprecyzowane cele biznesowe i potrafi o nie zawalczyć. Natomiast kobiety, które postępują dokładnie tak samo, czyli wiedzą czego chcą, świetnie negocjują, świetnie sprzedają swoje produkty, bardzo często przez otoczenie są postrzegane jako zarozumiałe, przechwalające się czy zadufane w sobie. Najczęściej takie opinie pojawiają się wśród osób, którym pewności siebie brakuje.
Bardzo ważne jest, aby odróżniać bycie samochwałą, od bycia osobą pewną siebie, która docenia swoje działania i swój biznes. Trzeba mieć świadomość, że w pewnych kręgach nasza pewność siebie może być po prostu niewygodna. Wynika to z tego, że takie osoby nie dają się zmanipulować czy wmanewrować w pewne sytuacje, nie ulegają presjom. Jeśli otaczamy się ludźmi, którzy mają autentyczną pewność siebie i autentyczne poczucie własnej wartości, to kiedy odnosimy sukcesy i o nich mówimy, będą się razem z nami cieszyć.
Życie to jest sztuka wyboru. Trzeba wybrać, czy wolisz być pewny siebie i postępujesz w życiu zawodowym zgodnie z tym, co ci w sercu gra (nawet jeśli nie wszystkim się to podoba), czy jednak rezygnujesz z pewności siebie, wycofujesz się i nie realizujesz swoich marzeń zawodowych i prywatnych. Każda z tych sytuacji ma dwie strony medalu, o których trzeba pamiętać.
Podsumowanie:
Pewność siebie jest bardzo ważną i dobrą cechą. Odnajdujemy ją w sobie, kiedy wiemy, że robimy dobre produkty i kiedy świadczymy dobre usługi. Na początku będzie na pewno trudno, ponieważ czekamy na ocenę innych osób. Mamy wtedy chwilę niepewności. Jednak nie oznacza to, że nie możemy być świadomi tego, co oferujemy i nie możemy być pewni siebie. Nie patrząc na konkurencję, możemy być odważni, śmiali i możemy pozwolić sobie na głośniejsze i szybsze działanie.
